Światowy Dzień Bez Tytoniu 31 maja 2012 przebiegać będzie pod hasłem

„Działania marketingowe przemysłu tytoniowego”.

Tegoroczne hasło ma zwrócić szczególną uwagę na szkodliwe efekty marketingu przemysłu tytoniowego oraz na potrzebę zakazania wszelkich reklam, promocji i sponsoringu dotyczącego palenia tytoniu, w świetle art. 8 ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, a także zgodnie z art. 5.3. Ramowej Konwencji WHO o Ograniczeniu Użycia Tytoniu (FCTC) mówiącym, iż przy określaniu i wdrażaniu polityk zdrowia publicznego w odniesieniu do ograniczania użycia tytoniu, należy działać na rzecz ochrony takich polityk przed wpływem interesów handlowych i innych żywotnych interesów przemysłu tytoniowego oraz art. 13 dotyczącym zakazu reklamy, promocji i sponsorowania wyrobów tytoniowych.

W myśl art. 8 FCTC dowody naukowe w jednoznaczny sposób wykazują, iż zagrożenia związane z czynnym i biernym paleniem tytoniu są przyczyną śmierci, chorób i niepełnosprawności oraz, że należy wdrażać skuteczne środki przewidujące ochronę przed narażeniem na dym tytoniowy w miejscach pracy, środkach transportu publicznego, zamkniętych obiektach publicznych. Należy prowadzić działania zwiększające świadomość społeczeństwa odnośnie prawa do życia w środowisku wolnym od dymu tytoniowego, szczególnie w miejscach pracy i miejscach użyteczności publicznej. 

Zgodnie z wytycznymi zawartymi w Programie Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce na lata 2010 - 2013 tegoroczne obchody adresowane są do ogółu społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem młodych kobiet i dziewcząt, do których skierowane są działania marketingowe przemysłu tytoniowego (np. w postaci atrakcyjnie wyglądających paczek papierosów, ubrań i innych akcesoriów z logo firm tytoniowych).

Założenia treści kampanii:

- Uwrażliwienie, szczególnie młodych kobiet, na działania marketingowe przemysłu tytoniowego (np. atrakcyjnie wyglądające paczki papierosów), 
- Promocja zdrowego stylu życia bez palenia tytoniu,
- Promocja zysków płynących z niepalenia (umocnienie zdrowia własnego i swoich bliskich), 
- Motywowanie do odpowiednich wyborów związanych z własnym zdrowiem i zdrowiem bliskich osób, 
- Promocja alternatywnych sposobów spędzania wolnego czasu (ze szczególnym uwzględnieniem aktywności fizycznej),
- Kształtowanie postaw asertywnych ze zwróceniem uwagi na przestrzeganie prawa,
- Podnoszenie świadomości na temat prawa do życia w środowisku wolnym od dymu tytoniowego oraz obowiązku przestrzegania zakazu palenia w miejscach publicznych,
- Podnoszenie świadomości na temat skutków zdrowotnych biernego i czynnego palenia, w szczególności kobiet i ich potomstwa.

Dane epidemiologiczne:

Od wielu lat palenie tytoniu stanowi poważny problem społeczny w Polsce. Wyniki badań przeprowadzonych przez OBOP na zlecenie Głównego Inspektoratu Sanitarnego w lutym 2011 roku pokazują, że do nałogowego (codziennego) palenia tytoniu przyznaje się aż 9 mln Polaków w wieku 15 i więcej lat. W populacji mężczyzn odsetek codziennie palących wynosi 39% natomiast w populacji kobiet 23%.

Największy odsetek palaczy w Polsce odnotowuje się w przedziale wiekowym 50-59 lat, bowiem aż 53% mężczyzn i 37% kobiet w tym wieku przyznaje się do palenia tytoniu (wykres 3). Niepokojąca jest również utrzymująca się od kilku lat tendencja wzrostu częstości codziennego palenia wśród młodych ludzi w wieku 20-29 lat. Najczęściej nałogowymi palaczami są mieszkańcy dużych miast (44% mężczyzn i 30% kobiet), osoby słabo wykształcone (57% mężczyzn i 38% kobiet z wykształceniem zasadniczym zawodowym, 36% mężczyzn i 23% kobiet z wykształceniem średnim), znajdujące się w złej sytuacji materialnej (61% mężczyzn i 32% kobiet) oraz osoby aktywne zawodowo (46% mężczyzn i 26% kobiet). Palenie tytoniu od lat stanowi główną przyczynę wysokiej umieralności w dorosłej populacji Polski . Szacunki epidemiologiczne pokazują, że w 2000 roku palenie tytoniu było przyczyną około 69 tys. zgonów w Polsce (57 tys. mężczyzn i 12 tys. kobiet), z czego około 43 tys. (37 tys. wśród mężczyzn i 6 tys. wśród kobiet) stanowiły zgony przedwczesne (w wieku 35 - 69 lat). Z powodu palenia tytoniu Polacy w średnim wieku tracili około 22 lat życia, a starsi (w wieku 70 i więcej lat) - 9 lat.

Niebezpieczna dla zdrowia i życia ludzkiego jest również ekspozycja na środowiskowy dym tytoniowy (ETS, Environmental Tobacco Smoke), który wydychany jest przez palących i wydobywa się swobodnie z tlącego się tytoniu. Badania epidemiologiczne wskazują, że wdychanie dymu przez osoby niepalące stanowi w Polsce jedną z głównych przyczyn przedwczesnej umieralności dorosłych. Szacunki z 2002 roku pokazały, że z powodu wdychania dymu tytoniowego zmarło w tym czasie co najmniej 1826 niepalących Polaków, z czego 933 na niedokrwienną chorobę serca, 692 na udar mózgu, 128 na raka płuc, a 73 na przewlekłą nienowotworową chorobę układu oddechowego. W Polsce przeprowadzono także wiele badań klinicznych i epidemiologicznych obrazujących zdrowotne następstwa wymuszonego narażenia dzieci na dym tytoniowy. Obserwuje się wśród nich wzrost ryzyka niższej masy urodzeniowej, zakażeń dróg oddechowych, upośledzenia funkcji płuc, nawracających chorób ucha, ataków astmy, czy nawet nagłego zgonu niemowlęcia. Niepokojącym zjawiskiem są również zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Według badań przeprowadzonych w latach 2009-2011 przez GIS, WSSE i PSSE w trakcie ciąży paliło około 6% badanych. Pocieszający jest fakt, że w czasie ciąży palenie rzuciło 12%, a przed nią aż 30% z nich. Blisko 38% kobiet w ciąży przyznało, że w ich otoczeniu w ciągu ostatniego roku były osoby palące w ich towarzystwie (w tym 21% narażonych było na codzienne wdychanie dymu), a blisko 13% z nich podało, że regularnie w ich obecności pali się w miejscu pracy.

Mimo znacznej poprawy zachowań ludności związanych z paleniem tytoniu w miejscach publicznych oraz zwiększenia świadomości polskiego społeczeństwa w zakresie szkodliwości dymu tytoniowego (wdychanego zarówno przez palaczy, jak i przez osoby niepalące), nadal jest wiele do zrobienia w tej kwestii. Światowy Dzień bez Tytoniu to odpowiednia chwila do walki, w której nagrodą jest życie i zdrowie każdego człowieka. Obchody Światowego Dnia bez Tytoniu mają na celu uwrażliwienie społeczności na działania marketingowe przemysłu tytoniowego, promocję zdrowego stylu życia, wskazanie zysków płynących z niepalenia, zwiększenie świadomości prawa do życia w środowisku wolnym od dymu tytoniowego, skutków czynnego i biernego palenia tytoniu w szczególności dla kobiet i ich potomstwa.

PSSE Jarosław